Vermaat is niet de naam!

Het genealogisch onderzoek via internet heeft veel voordelen. Zo ben ik gedurende de nu bijna 10 jaar dat ik met genealogie bezig ben, slechts een keer in "het binnenste" van een archief geweest (om precies te zijn in Leiden, overigens een zeer sympathiek archief, dat uit principe geen geld vroeg voor zijn scans). 
Vrijwel iedere week presenteert een archief nieuwe aanwinsten via het web en in vroegere jaren (met minder functionaliteit gemaakte) sites worden regelmatig vernieuwd en voorzien van nieuwe scans. De films van Family Search zijn al lang niet meer de enige, laat staan de meest "leesbare" bronnen van informatie.

Bij het overschrijven, het maken van klappers en ook bij het digitaliseren gaat ook wel eens wat mis. Zo ben ik in de loop van de jaren al diverse keren namen tegengekomen die mijn interesse wekten, maar die bij nadere beschouwing berustten op spel- op overschrijffouten. Om andere onderzoekers voor verdere tijdverspilling te behoeden, gebruik ik bij elk naamgenealogisch onderzoek (zoals Vermaat of Van den Born) altijd een categorie "Geen [naam]". Een spelfout is snel gemaakt: het vermelden van een Vermaak, Vermaas of Overmaat als Vermaat is verklaarbaar.
Soms worden de verschrijvingen veroorzaakt door mensen die het oude schrift niet voldoende machtig zijn. Hoe krijg je het anders voor elkaar om mensen die Vermageenst, Van Zoest of Lewijt als Vermaat te vermelden?

Maar soms is er nog iets anders aan de hand. Een van de vermeldingen, waaraan ook andere onderzoekers tijd hebben besteed en vragen over gesteld hebben, is die van Maria Elisabeth Hester Vermaat. Zij is als begunstigde vermeld van de Zweed Paul Gustaaf Teuchler uit Stockholm, die op 3-8-1789 als opperstuurman ("kapitein luitenant") aanmonsterde op de Hof ter Linden, maar bij het vergaan van het schip in 1790 omkwam. 
Nu de VOC-monsterboeken ook gescand zijn, is het eenvoudig te controleren of ook hier geen sprake is van een overschrijffout, maar niets is minder waar.

Om uit te vinden wie zij was, zocht ik vandaag in de Ondertrouwregisters van Amsterdam, die sinds dit jaar evenals alle andere "commerciële" archieven achter de betaalmuur vandaan zijn gedwongen, naar een vermelding van Teuchler.
Merkwaardig genoeg vond ik er zelfs twee, waarbij meteen bleek dat hij inderdaad getrouwd was met een Maria Elisabeth Hester, die echter Hespe als achternaam had. Hij ondertrouwde met haar op 16 mei 1783.

Zij hertrouwde 10 jaar na zijn overlijden (ondertrouw 22 augustus 1800) met Just Philip Breiger.

Maria komt verder uitsluitend in de doopregisters voor: eenmaal als getuige op 2 februari 1783, eenmaal als moeder van dochter Eva Christina (Luthers en naar gewoonte aan huis gedoopt) op 1 maart 1784, met als getuigen Frans Paul Teuchler en (klaarblijkelijke naamgeefster) Eva Christina Eekmans [DTB 267, p.48(folio 37v), nr.5], nog een keer als getuige op 10 maart 1798 en ten slotte als getuige bij de doop van Paulus Gustavus, zoon van Herman Hendrik Raabe en (vermoedelijk Maria's zus) Catharina Cornelia Hespe op 22 augustus 1799 [DTB 282, p.96(folio 60v), nr.9].
Deze vermelding heeft nog een verrassing in petto: ook Paul Gustaaf Teuchler treedt als getuige op...

Volgens de website Göteborgsfamiljer (http://gamlagoteborg.se/Goteborgsfamiljer) is Maria Elisabeth geboren op 15 februari 1759 en zijn Frans Paul Teuchler en Eva Christina Ekerman haar schoonouders. Blijkbaar is ze afkomstig uit Göteborg.
Ook is er een brief van H. Warnecke en A. C. de Smidt aan Nicolaas Visserstroom, betreffende een achterstallige betaling van Adriaan Maas aan Maria Elisabeth Hespe, echtgenote en procuratiehouder van de vermiste Paul Gustaff Teugler. Met bijlagen, waaronder een verklaring van notaris Pieter Berkman te Amsterdam [CBG - Oostindische bronnen]:

Ten slotte de vraag waarom Maria Elisabeth Hespe vermeld is als Maria Elisabeth Hester Vermaat, waarop is vooralsnog geen antwoord heb. Een vermoeden heb ik wel. Mogelijk heeft hij als antwoord op de vraag wie zijn begunstigde moest zijn na de voornamen van zijn vrouw iets in het Zweeds gezegd dat - min of meer fonetisch - als "hester vermaat" is opgetekend. Maar meer dan een vermoeden is het niet.

Paul Gustav Teuchler kon zijn reis niet navertellen. Na vertrek uit Rammekens voer het schip naar Kaap de Goede Hoop, waar het van de aankomst op 27 november tot het vertrek 20 december 1789 in de haven lag. Het kwam echter nooit in Batavia aan en moet onderweg vergaan zijn.