zaterdag 18 december 2010

De kwestie Adriana Vermaat

Uit de diverse registers blijkt dat er in Middelburg in dezelfde periode, grofweg tussen 1825 en 1845, twee personen met de naam Adriana Vermaat kinderen op de wereld zetten.
De eerste Adriana is op 10-3-1803 te Steenbergen geboren als dochter van Johannes Baptist Vermaat en Elizabeth Vincent. Ze trouwt op 4-12-1823 met Louweris Cornelis van der Maas, bij wie ze 3 kinderen heeft (Pieter Anthonij van der Maas *13/08/1824, Margarietha Johanna Elisabeth van der Maas *plm. 1826 en Elizabeth Maria van der Maas *13/07/1830) en van wie ze op 8-6-1842 weer scheidt. Vervolgens trouwt ze op 29-9-1843 met Jan Leendert Visser, bij wie ze 1 kind heeft (Adrianus Visser *29/11/1843). Ze overlijdt op 1-2-1879.

Van de andere Adriana zijn noch de geboorte- noch de sterfdatum bekend. Wel wordt ze genoemd als moeder van 7 kinderen, van wie bij geen enkele de vader vermeld is:
Johannes Baptist *29/08/1827
Adriana Helena *20/05/1835
Johanna Adriana *31/07/1836
Jan Adriaan *10/04/1838
Levinus *06/02/1840
Leendert *14/03/1841
Elizabet *17/09/1842

Gaat het hier toch om dezelfde persoon? Wanneer dat het geval is, moeten in elk geval de geboorten van de 11 kinderen elkaar niet "in de weg zitten", wat het geval zou zijn wanneer een van de kinderen geboren zou zijn terwijl de moeder verondersteld wordt zwanger te zijn geweest van een volgend kind. Dit is bij geen enkel kind het geval, dus alle kinderen kunnen van dezelfde moeder zijn.
Tevens zouden vernoemingen van familieleden kunnen wijzen op een directe verwantschap. Bij de ongeëchte kinderen lijkt dit zowel bij Johannes Baptist Vermaat (genoemd naar Adriana’s vader) als bij Elizabet Vermaat (genoemd naar Adriana’s moeder) het geval.

Ik heb daarom het vermoeden dat het wel eens gewoon om dezelfde Adriana zou kunnen gaan. Misschien was ze een wildebras, had ze een beroerde echtgenoot of waren beide zaken aan de orde. In het bevolkingsregister van Middelburg wordt ze vermeld als “winkelierster”. Mogelijk een eufemisme?
Adriana’s buitenechtelijke zoon Jan Adriaan wordt later vermeld met het beroep leurder, haar buitenechtelijke dochter Adriana Helena belandt tweemaal in de gevangenis en leert daar vermoedelijk ook haar tweede echtgenoot kennen. Haar buitenechtelijke zoon Levinus erkent ze pas wanneer hij 20 jaar oud is. Wie weet heeft ze hem na zijn geboorte gewoon in haar kosthuis achtergelaten.

De sporen die Adriana in de registers heeft achtergelaten, lijken te wijzen op een leven dat zich enigszins aan de zelfkant van de samenleving heeft afgespeeld. Intrigerend is het wel. En tevens uitnodigend tot nader onderzoek

Gisteren ontving ik van Han Vermaat een interessante aanvulling, die te vinden is op http://www.archive.org/stream/degeneeskundige00mangoog/degeneeskundige00mangoog_djvu.tx
Het betreft een opgave van deelnemers aan een opleiding verloskunde aan de geneeskundige school Middelburg.

"17. ADRIANA VERMAAT. Geb. te Steenbergen 10 Maart 1803. Inges. Aug. 1833.
en
18. ADRIANA MARIA BOOGAARTS. Geb. te Steenbergen 7 Dec. 1805. Inges. Jan. 1834.
Beide deze jonge dames kwamen uit het dicht bij Tholen gelegen Noord-Brabantsche Steenbergen. Zij zijn, na verloop van een jaar op zijn hoogst, van de lijst geschrapt, omdat zij waren weggebleven zonder kennisgeving. Doodschuld bestond niet als men wegbleef!
Zij kenden eenvoudig de gewoonte niet en goedkoope briefkaarten kende men toen ook nog niet !
Hare namen als elders bevorderde verloskundigen heb ik niet gevonden."

Blijkbaar heeft Adriana na de geboorte van haar vierde kind geprobeerd een zelfstandig bestaan op te bouwen, maar heeft ze de regelmaat van het onderwijs niet kunnen of willen volhouden. Mogelijk bood de opleiding te weinig aanvulling op wat ze als ervaringsdeskundige al wist. En zeker mag niet worden uitgesloten dat ze inmiddels (buitenechtelijk) zwanger was van dochter Adriana Helena, iets wat waarschijnlijk ook op een opleiding tot vroedvrouw geen pas gaf.

donderdag 4 november 2010

Een Vermaat als hoorndrager

(de notariële akten waaruit wordt geciteerd, zijn afkomstig uit het Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg - Nadere toegang op inventarisnummer 1178 van toegang 110)
Leendert Andriesz Vermaat (* 8 november 1762, de jongste zoon van Andries Ysaaks Vermaat, die schepen was van Naters en Pancrasgors) trouwde op 23 december 1787 in Rockanje met de toen 22-jarige Arendje Evertsdr Beijer (* 13 januari 1763). Beiden waren in Rockanje geboren. Blijkbaar was dit huwelijk een “moetje”, want al op 10 februari 1788 werd hun zoon Jacob geboren.
Waarschijnlijk is er geen sprake van wederzijds geluk en dit ontstaat ook niet tijdens hun huwelijk. Al in datzelfde jaar scheidt het echtpaar van tafel en bed, een in die tijd hoogst ongebruikelijke gang van zaken. De rechtbank wijst het kind toe aan de moeder (mogelijk omdat het om een zuigeling ging) en bovendien ontvangt ze zowel alimentatie als een obligatie op het bezit van haar schoonvader Andries Ysaaksz Vermaat:

[27-12-1788]
Arentje Beier, gesepareerde huisvrouw van Leendert Vermaat wonend onder Rockanje, machtigt de advocaat Arent van Andel tot jaarlijkse ontvangst van hetgeen haar voor alimentatie van haar kind door het gerecht van Rockanje is toegewezen en tot ontvangst van de rente op een obligatie van f 700 ten laste van Andries Vermaat onder Naters. Getuige Dirk Zegelaar.

Die f 700,- waren fors meer dan het derde deel van zijn moederlijk erfdeel, waarop Leendert recht had sinds het hertrouwen van zijn vader in 1784:

[14-10-1784]
Andries Vermaat wonend onder Naters en Pankrasgors testeerde op 24-1-1757 (notaris Daniel Rolandus) mutueel met zijn inmiddels overleden huisvrouw Sara Kwak. Er zijn drie kinderen: Jannetje Vermaat, huisvrouw van Leendert de Baan te Rockanje, Isaak Vermaat, weduwnaar in Naters, en Leendert Vermaat, 22 jaar. Nu hij gaat hertrouwen stelt comparant het moederlijk erfdeel van de drie kinderen samen op f 1500. Aan de dochter transporteert hij hiervoor de helft in 19 G 18 R onder de Nieuwe Goote in de Sluishoek op nr. 11. Isaak krijgt een onderhandse obligatie. Het erfdeel van Leendert blijft tot diens meerderjarigheid onder comparant. Getuigen Pieter Klompenhouwer en Joost van Sina.

Voor Arendje lijkt de buit binnen. Dat is echter maar van korte duur Blijkbaar doet de door Arendje aangestelde procureur Arend van Andel zijn werk niet naar haar tevredenheid, want zij wisselt hem in voor Johannes Spenciers:

[20-10-1789]
Arendje Beijer gesepareerde huisvrouw van Leendert Vermaat wonende Rugge herroept de procuratie als door haar Mr. Arend van Andel advocaat binnen den Briel werd verstrekt en machtigd thans Johannes Rudolphus Fredericus Spenciers wonende alhier om van gemelde Arend van Andel terug te vorderen alle documenten, welke deze onder zich had in verband met haar separatie van haar man.

Maar ook die situatie brengt geen rust, of Arendje werd geleid door een vooruitziende blik. Op 12 november 1790 bevalt zij namelijk van een kind, dat Jannetje wordt genoemd. Maar wie is de vader? Daarover laat zij geen twijfel bestaan: binnen tien dagen na de geboorte laat ze haar procureur vastleggen hoe de vork volgens haar in de steel zit:

[22-11-1790]
Compareert Arentje Beier, gesepareerde huisvrouw van Leendert Vermaat, wonend te Brielle. In februari kwam zij te voet van Dirk van Bergen in de Tinte over het land naar de woning van Abraham Rietdijk, waar zij woont. Zij trof daar haar ex-man die allervriendelijkst vroeg of zij toch maar weer met wilde gaan samenwonen. Met allerlei beloften heeft hij haar zover gekregen dat zij ter plekke op het land ´vleselijke conversatie´ hadden. Uit deze gemeenschap is op 12-11 een dochter geboren. Zij verklaart dat geen ander dan Leendert Vermaat de vader van dit kind kan zijn.

De volgende stap is uiteraard het kind te laten dopen. De bedoeling van Arendje is om ook dit kind de naam Vermaat te laten krijgen. Er is immers enig bezit in haar voormalige schoonfamilie.
Blijkbaar kreeg Arendje niet meteen haar zin en werd er binnen de kerkeraad van Rockanje over de doop vergaderd. Mogelijk trad er wat vertraging op doordat Rockanje op dat moment zonder predikant zat. Het bericht kwam in elk geval ook terecht bij de vermeende vader, die eerst de kerkeraad van zijn kant van de zaak op de hoogte stelt:

[7-2-1791]
De 1e nts wordt verzocht namens Leendert Vermaat bouwman wonende aan de Quak zich te vervoegen aan Adrianus Groenevelt oudste ouderling van Rockanje, vermits de vacature van de predikantsplaats, als president van de kerkeraad van Rockanje en deze aan te zeggen dat Leendert met uiterste verwondering vernomen heeft dat Arendje Beyers wonende Rockanje, ofschoon zij reeds in 1788 bij verbaal van het gerecht van de Quak gepasseerd wettelijk gesepareerd zijn van tafel in bed, in november j.l. is verlost van een zoon, voor te geven alsof dit kind door de insinuant zou zijn verwekt en wil het kind eerlang laten dopen met zijn naam. Hij heeft na gemelde separatie nimmer meer met Arendje gecohabiteerd of enige gemeenzame conversatie gehouden, zodat hij de vader niet kan zijn. Hij verzoekt de nts aan te zeggen, dat het kind niet op zijn naam mag worden gedoopt. De nts heeft op 12 dezer de insinuatie aangeboden. Getuigen Kornelis Gorseman en Jan Vijfwinkel.

Merk op dat de verklaring spreekt over “een zoon”, terwijl we inmiddels weten dat het om een dochter moet gaan. Weet Leendert dit echt niet of houdt hij zich met opzet van de domme, om daarmee iedere schijn van bekendheid met de bezigheden van Arendje re vermijden?
Blijkbaar weet Leendert niet alleen de doop van Jannetje te verhinderen. Hij eist nu ook een echtscheiding (voorheen was er slechts sprake van een scheiding van tafel en bed), waarschijnlijk op grond van overspel. Beide ex-partners brengen een procureur in stelling:

[2-5-1791]
Leendert Vermaat, bouwman onder de Kwak, machtigt de procureur Jacob Jans Kluit te Brielle in zijn zaak als eiser van echtscheiding contra zijn in Rockanje wonende huisvrouw Arentje Beiers.

[16-5-1791]
Arentje Beier, gesepareerde huisvrouw van Leendert Vermaat, wonend te Rockanje machtigt Johannes Rudolfus Fredericus Spenciers, procureur te Brielle, in al haar rechtszaken. Getuige Hendrik Leisenaar.

De procureur van Leendert gaat op zoek naar getuigen en weet die ook te vinden. Blijkbaar is Arendje, nadat ze uit het huis van Leendert is vertrokken, gaan inwonen bij Abram Rietdijk. Tot Baafmis (1 oktober) 1790 heeft daar Abraham de Pijper ruim 3 ½ maand als knecht gewerkt en ingewoond (dus vanaf ongeveer half juni). Hij verklaart dat hij Arendje en Abraham uit de bedstee van Abraham heeft zien klimmen:

[5-11-1791]
Abraham de Pijper JM tussen de 17 en 18 jr wonende in de St Annapolder attesteert tvv Leendert Vermaat bouwman wonende onder de Quak dat hij gedurende 14½ week heeft gewoond als knecht bij Abram Rietdijk bouwman wonende onder Rockanje en dat hij op baafmis 1790 daarvan vertrokken is. In die tijd woonde mede daar Arendje Beijers huisvrouw van de requirant. Hij heeft op een zondagochtend gezien dat de voornoemde Abram Rietdijk met Arendje Beijers tezamen kwamen of opstonden uit hetzelfde bed, hetwelk lag in een bestede op een kamer, waarop men uit het zogenaamde voorhuis met 2 of 3 trappen opgaat. Hij heeft hen toen uit die bestede zien klimmen.

Deze verklaring kan niet als bewijs dienen voor het vaderschap van Abraham Rietdijk (het kind moet immers rond februari 1790 zijn verwekt), maar het feit dat Arendje bij Abraham in bed ligt helpt mee om die indruk te wekken. Veelzeggend is bovendien dat de getuige dit op een zondagochtend heeft gezien, daarmee de indruk wekkend dat het paar blijkbaar iets anders te doen had dan zich geestelijk voorbereiden op de kerkdienst.
De procureur van Leendert heeft echter nog een andere getuige weten te vinden. De uitspraken van Arendje Roeloff gaan nog veel verder. Zij verklaart dat zij op 15 oktober 1787 als dienstmeisje is gaan werken bij Abram Rietdijk en daar is gebleven tot mei 1788. Vervolgens heeft zij daar nogmaals gewoond van 3 januari 1789 tot ongeveer 16 september 1789. In die tweede periode had Arendje Beijer niet alleen een verhouding met Abram Rietdijk, ze is ook bevallen van een zoon:

[5-11-1791]
Arendje Roeloff JD oud ca 20 jr en wonende als dienstmaagd bij Leendert Droogendijk binnen den Briel. Zij attesteert tvv Leendert Vermaat bouwman wonende onder de Quak dat zij als dienstmaagd heeft gewoond ten huize van Abram Rietdijk bouwman onder Rockanje. Zij is daar voor de 1e maal komen wonen 14 dagen na baafmis in hetzelfde jaar als de requirant in de volgende winter met Arendje Beijers is getrouwd. Zij heeft daar toen gewoond tot de maand mei van het volgende jaar. Zij is voor de 2e maal bij Rietdijk komen wonen 2 dagen na de daaraanvolgende nieuwjaarsdag en toen gebleven tot ca 14 dagen voor baafmis daarna. In de tijd dat getuige voor de 1e maal bij Rietdijk woonde was daar mede als meid aanwezig Arendje Beijers en dat de requirant toen over dezelfde Arendje vrijde of verkeerde. De reqirant en Arendje Beijers hebben nadat zij getrouwd waren, hun intrek genomen in een huis, hetwelk in de nabijheid van het huis van Rietdijk was gelegen en welk huis toen bewoond werd door Engel van Dintel, die gehuwd met een zuster van Arendje. Gedurende de tijd dat getuige voor de 2e maal bij Rietdijk werkte woonde Arendje daar ook die zwanger was en vervolgens te huize van Rietdijk in de kraam is bevallen van een zoon. Zij heeft toen gezien dat Abram en Arendje bij dag tezamen gingen op de kamer waarop men met 2 of 3 trappen in het zogenaamde voorhuis opgaat en dat dezelfde mensen in die tijd ook verscheidene nachten in de keuken op een en het zelfde bed geslapen hebben. Toen zij voor de 2e maal bij Rietdijk kwam werken was het gebruikelijk, dat Abram en Arendje alle nachten op een en hetzelfde bed bij elkander sliepen, uitgezonderd de 4 eerste nachten na haar bevalling. Zij heeft diverse malen als het kind in de nacht schreeuwde het moeten brengen naar Arendje, die dan bij Abram in bed lag.

Blijkbaar is Arendje Beijer meteen bij haar scheiding van tafel en bed ingetrokken bij Abram Rietdijk en heeft ze daar in 1789 al een zoon gekregen. Daar er verder geen sprake is van deze zoon (behalve in de eerste reactie van Leendert), vermoed ik dat hij vrij vroeg is gestorven.

De boodschap van de getuigen is duidelijk: Arendje Beijer heeft in ieder geval na haar vertrek uit het huis van Leendert een relatie met Abram Rietdijk gehad, bij wie ze vroeger dienstmeid was. Mogelijk wordt er tevens geïnsinueerd dat ook de tijdens het huwelijk met Leendert geboren zoon Jacob eigenlijk Abram als vader heeft: het jonge paar woonde immers na hun huwelijk in een huis dichtbij dat van Abram, dat bovendien ook bewoond werd door Arendje’s zus.

Hoe het vervolgens afliep? Arendje Beijer is op 29-1-1810 in Rotterdam is overleden als "huisvrouw van Abraham Rietdijk" en daar op 2-1-1810 ook begraven.  Haar dochter Jannetje werd uiteindelijk op 24 mei 1795 als Jannetje Beijers gedoopt. Bij de doopvermelding is toegevoegd: "zijnde een onecht kind van Arendje Beijer & Abraham Riedijk".

Doopvermelding Jannetje Beijer
Jannetje trouwde met Leendert Schuurman, kreeg een aantal kinderen, waaronder een Arentje Beijers Schuurman, en overleed uiteindelijk op 9 maart 1869 in Nieuwenhoorn.
Blijkbaar heeft Leendert Vermaat de scheiding van Arendje Beijer er vrij vlot doorgekregen. Hij hertrouwt namelijk al in 1792 met Lijntje van Rije, met wie hij 7 kinderen krijgt.

Waarschijnlijk is Arendje tijdens de scheiding ook haar obligatie op het erfdeel van Leendert kwijtgeraakt. Op 25 mei 1810 benoemen de erfgenamen van Andries Ysaaks Vermaat namelijk een aantal bemiddelaars, omdat ze het niet eens kunnen worden over de verdeling van de erfenis:

Compareren: a. Anna Jobs van den Brand, weduwe van Andries Vermaat, gewoond hebbend en op 4-8-1809 overleden onder Rugge b. dochter Jannetje Andries Vermaat, weduwe van Leendert de Baan te Rockanje, erfgename voor 1/3 deel c. zoon Leendert Andries Vermaat te Rockanje, voor 1/3 deel erfgenaam d. kleinzoons Andries Isaaks Vermaat te Rockanje en Leendert Isaaks Vermaat in Naters, samen voor 1/3 deel erfgenaam. Zij hebben onderling geen overeenstemming kunnen bereiken over de verdeling van de nalatenschap en daartoe de bemiddeling ingeroepen van Jan van Koetsveld du Crocq te Delft, Johannes van der Minne te Brielle, mr. Helenus Marius van Andel aldaar, Benjamin Vlielander te Rockanje en Hugo van Andel te Brielle. Verdeling: b. erft 38 G 111 R land in de Nieuwe Goote en onder Naters, aan te rekenen voor f 4500 c. erft de woning c.a.met 98 G 162 R onder de Kwak, zoals door hem bewoond en gebruikt, aan te rekenen voor f 19 200 d. Andries erft de tienden in Stuifakker, 9 G 209 R in de Nieuwe Gote en 4 G 267 R onder Rockanje, samen aan te rekenen voor f 2700. Leendert erft de woning c.a. onder Rockanje en Naters en in de Nieuwe Goote, samen aan te rekenen voor f 13 000. De bemiddelaars worden gemachtigd de overige boedel te liquideren. Getuigen Pieter Jacominus van Andel, Conrad Busken Huët en Hendrik Janson.

Leendert erft daarbij uiteindelijk het huis “onder de Kwak”, dat door hem al bewoond wordt, met het bijbehorende land, verreweg het grootste deel van de nalatenschap. Zijjn kinderen worden daarbij niet genoemd, ook niet de vermeende.

dinsdag 2 november 2010

De Vermaat van de maand (1) - november 2010

In deze maandelijkse post plaats ik een van de Vermaat-en uit mijn gegevens, die ik nog niet met de mij bekende stambomen (“families”) heb kunnen verbinden met de informatie die ik al wel heb, alsmede mijn gedachten over de mogelijke plek in de stamboom waar hij of zijn zou kunnen worden geplaatst. Mogelijk leveren reactie mij concrete aanknopingspunten op of suggesties voor nader onderzoek.

Maartje Jansdr Vermaat is geboren in 1679 in Poortugaal, dochter van [???]. Maartje is overleden op 14-03-1728 in Poortugaal, 48 of 49 jaar oud. Maartje:
(1) trouwde, 20 of 21 jaar oud, in 1700 in Poortugaal met Gabriel Stevens van Luijck, 24 of 25 jaar oud. Hij is gedoopt op 08-12-1675 in Poortugaal. Gabriel is overleden op 10-11-1717 in Poortugaal, 41 jaar oud.
(2) trouwde, 42 of 43 jaar oud, op 05-07-1722 in Poortugaal met Leendert Crijnsz Vrijland, 44 jaar oud. Hij is gedoopt op 06-02-1678 in Pernis. Leendert is overleden op 23-02-1736 in Poortugaal, 58 jaar oud.
Kinderen van Maartje en Gabriel:
1 Steven Gabrielsz van Luijck [1.1], geboren in 1700 in Poortugaal. Steven is overleden op 16-03-1722 in Poortugaal, 21 of 22 jaar oud.
2 Jan Gabrielsz van Luijck [1.2], geboren in 1702 in Poortugaal. Jan is overleden op 30-10-1704 in Poortugaal, 1 of 2 jaar oud.
3 Klaasje Gabrielsdr van Luijck [1.3]. Zij is gedoopt op 10-09-1704 in Poortugaal. Klaasje is overleden op 20-10-1704 in Poortugaal, 1 maand oud.
4 Klaasje Gabrielsdr van Luijck [1.4]. Zij is gedoopt op 27-09-1705 in Poortugaal. Klaasje is overleden op 04-01-1749 in Poortugaal, 43 jaar oud.
5 Jan Gabrielsz van Luijck [1.5]. Hij is gedoopt op 20-09-1711 in Poortugaal. Jan is overleden.
6 Leentje Gabrielsdr van Luijck [1.6], geboren in 1713 in Poortugaal. Leentje is overleden in 1753, 39 of 40 jaar oud.
7 Marijtje Gabrielsdr van Luijck [1.7], geboren in 1715 in Poortugaal. Marijtje is overleden in 1747, 31 of 32 jaar oud.




Wie is de vader van Maartje? Hij moet Jan heten
We bekijken de namen van haar kinderen:
- Steven is vernoemd naar grootvader Steven Tijsse
- Jan is genoemd naar grootvader Jan Vermaat (maar welke?)
- Klaasje is niet genoemd naar de vrouw van Steven (Marie Gabrielsdr Vrijland), dus misschien naar de vrouw van Jan, maar mogelijk ook naar een zus van Jan of een zus van Maartje
- Leentje is mogelijk genoemd naar de zus van Gabriel
- Marijtje is mogelijk genoemd naar Marie, de moeder van Gabriel, de vrouw van Steven
We moeten dus zoeken naar een Jan Vermaat, waarschijnlijk afkomstig uit Poortugaal, geboren rond 1650, met een vrouw, een zus of een dochter Klaasje.


Deze is echter voorlopig niet te vinden, of het moet Johannes Philipsz Vermaet (* 1637 Poortugaal) zijn; van hem is echter geen huwelijk bekend. 


Naschrift september 2011: naar aanleiding van de vermelding in het trouwboek van Spijkenisse bleek mij dat Maartje helemaal niet in Poortugaal, maar in Spijenisse is geboren!
"Gabriel Stevensz van Luijck j:m: van Poortugael met Maertie Jans &maat j:d: van Spijkenis; sijn beijden getrouwt in Spijkenis den 19 Augustus 1696"
DTB Spijkenisse trouwen 1681-1810 [Nat. Archief, p. 10/169]

In dat geval ligt het voor de hand te zoeken naar een vader Jan en een moeder Klaasje/Claasje van wie er kinderen rond 1670-1680 in Spijkenisse gedoopt zijn en die na 1625 zijn geboren. Ik kom dan uit bij Jan Philipsz Vermaat (*1634) en Claasje Pieters Landmeter.

zaterdag 23 oktober 2010

Ligstoelgenealoog of naamverzamelaar?


Weer iets geleerd.

Onlangs ontving ik een mail op hoge poten van een ervaren genealoog, een achternaamgenoot ook nog, die mij sommeerde alle gegevens van nog levende personen uit mijn internetpublicaties te verwijderen. Mijn eerste reactie was de verdediging, mogelijk als reactie op de toonzetting van het bericht. Het antwoord dat ik kreeg was op diepvriestemperatuur en in een strikte U-vorm. Zijn ergernis gold niet alleen het feit dat ik – zonder toestemming van de betrokkenen – persoonsgegevens had gepubliceerd, maar ook dat ik blijkbaar al de zoveelste was in de lange rij van mensen die zich via het internet op een (kennelijk verwerpelijke, want gemakzuchtige) manier van genealogische gegevens voorzien, die vaak nog storende fouten bevatten ook.
De derde mail ging over de kwestie of ik al dan niet al in 2001 een e-mail van deze genealoog had ontvangen en die niet beantwoord had. Dat laatste betwijfel ik nog altijd zeer, want hoewel ik al jarenlang een mapje met fotokopieën met betrekking tot mijn stamboom in de kast heb staan, ben ik pas sinds 2008 zelf actief hiermee aan de slag.
Ik zie mezelf ook niet als een internetschuimer, die een stamboompje in elkaar knutselt en dan achterover gaat zitten. Ik blijf bezig en leer bijna dagelijks bij.

Dat blijkt, wanneer je ziet wat ik inmiddels – vaak door schade en schande -  al heb moeten leren (en zal moeten leren). In het begin “vergat” ik het vermelden van huwelijksdata en van bronvermelding bleek evenmin ergens iets. Het heeft me al veel werk gekost om deze beginnersfouten te herstellen en ik ben er nog lang niet mee klaar.
En dan die gegevens van nog levende personen. Nu ik er wat langer over heb nagedacht, begrijp ik deze boze genealoog veel beter. Hoewel we waarschijnlijk van mening zullen (blijven) verschillen over auteursrecht in combinatie met genealogie (daarover een andere keer meer), ben ik het wat betreft persoonsgegevens wel met hem eens.
Stel dat je – zoals ik bijvoorbeeld – het internet beschouwt als een openbare bron. Op het moment dat iemand daar jouw gegevens zonder jouw toestemming plaatst, zouden die gegevens opeens “openbaar” geworden zijn en zou iedereen er gebruik van mogen maken. Dat kan uiteraard nooit de bedoeling zijn. Dat geldt in principiële zin zowel voor gegevens waaruit iemand financieel gewin zou kunnen krijgen als voor gegevens in de relationele sfeer, waarmee iemand wellicht terughoudend wil omgaan. Maar het geldt denk ik ook voor de meest onschuldige gegevens, als wanneer en waar iemand geboren is.

Mijn fout is geweest dat ik de gewraakte gegevens ontving van een andere achternaamgenoot en ze zonder verder na te denken samen met mijn overige stamboomgegevens via het internet gepubliceerd heb. Veel meer dan als een ligstoelgenealoog heb ik me gedragen als een naamverzamelaar. Ik begrijp inmiddels goed dat het verzamelen van namen wat meer met zich meebrengt dan het verzamelen van postzegels.

Weer iets geleerd en beterschap voorgenomen. En dat uiteraard nog even netjes gemeld aan de e-mail-schrijver die mij daartoe in staat stelde.

zondag 19 september 2010

Open source-genealogie in optima forma

Hoewel een naam een zeker mate van uniciteit lijkt te hebben, hangt het sterk van de naam af hoe dit unieke wordt opgevat. Wanneer iemand Jan Janssen heet, moet die wel echt de Tour de France gewonnen hebben om alleen al op basis van zijn naam enige herkenning op te wekken. Iets anders geldt voor Paul Haenen, die ook een belangrijk man bij de Europese Centrale Bank is.
Ergens tussen die uitersten bevindt zich de naam Peter Vermaat, die - als we op Google af gaan - hoogstens door vijf mensen wordt gevoerd. Daarbij is de kans vrij groot dat die personen, immers in het bezit van een achternaam die in 2007 slechts 1400 keer in Nederland voorkwam, familie van elkaar zijn.

Dit was ook mijn gedachte op het moment dat ik er achter kwam dat http://www.petervermaat.nl al bezet was, en wel door een verhalenverteller, poppenspeler, dichter, annex RK theoloog.
Nog eens goed gekeken naar de beschikbare foto's: weliswaar geen onmiddellijke herkenning, maar toch ook geen gezicht dat enige verwantschap al direct uitsluit.
Even terzijde: bij soort overwegingen past uiteraard de nodige voorzichtigheid. Een van mijn aangetrouwde ooms werd eens in Zaandam voorgesteld aan een naamgenoot, die duidelijk uit een van onze koloniën afkomstig was en bedacht daarbij dat het goed zou kunnen gaan om een nazaat van een van zijn ooms, die naar verluidt zowel in de Oost als in de West, zonder enige verplichting op zich te nemen, voor een uitgebreid nageslacht had gezorgd. Naar die verdwenen oom ben ik overigens ook nog op zoek (evenals naar die nazaten trouwens, maar dat in het kader van een heel andere stamboom dan die van mijzelf).

Na een kort mailcontact tussen mijn (zeer verre) familielid Niek Vermaat en mijn naamgenoot uit Slappeterp, bleek dat deze afkomstig was uit Achthuizen, een plaats op Goeree-Overflakkee, die precies in het midden ligt van de driehoek Den Bommel-Oude Tonge-Ooltgensplaat. De eerste en de laatste plaats uit dit rijtje zijn mij bekend als geboorteplaatsen van leden van de "Tak Ooltgensplaat", beginnend met een Philip Vermaat, die ik tot op heden niet heb kunnen verbinden met "mijn" familie, die zijn oorsprong heeft in Schonauwen (bij Houten, Utrecht), maar verreweg zijn meeste vertegenwoordigers heeft in de omgeving van Rotterdam en op Voorne-Putten. Van Voorne-Putten is het een kleine stap naar Goeree en van Goeree naar West-Brabant eveneens.

In eerste instantie kon ik mijn naamgenoot op basis van zijn informatie plaatsen in een "Tak Dinteloord", die rond 1714 begon in Hoeven. Andere takken, uit nabijgelegen plaatsen als Oud- en Nieuw-Gastel, Halsteren en Standdaarbuiten, met vermeldingen in Oudenbosch en Etten-Leur, leken met deze tak in verbinding te staan, maar hoe was mij niet bekend.
Vrij kort daarna vond ik echter via internet een artikel uit De Brabantse Leeuw van A.M. Bosters, getiteld "Vermaat-Varremaet uit Hoeven en Oud-Gastel". Hierin wordt getoond welke afstammelingen een zekere Cornelis Varremaet, rond 1500 geboren, naliet in Hoeven en omgeving.
Tevens wordt duidelijk dat er in de betreffende DTB-gegevens een enorme varieteit bestaat bij het spellen van deze naam: naast Varremaet komen ook Vaermaet, Verremaedt, Vermaeten, Fermaet, Voormaet en Formaet voor. Het zoeken door middel van wildcards was voor mijn verdere naspeuren in de BHIC-site een essentieel hulpmiddel.

Voor mijn onderzoek betekent dit een flinke stap voorwaarts. Gecombineerd met de takken en gegevens die ik al had, heb ik een afstamming kunnen reconstrueren die daar begint en die in feite alle mij bekende takken uit die omgeving blijkt te omvatten. Er blijft nog een zeer klein aantal "losse Vermaten" over, van wie ik op basis van hun voornaam een verwantschap vermoed, maar die niet te verbinden zijn.
Ook heb ik niet alleen deze familie kunnen reconstrueren (via de site van het BHIC heb ik nog meer informatie gevonden, die een uitbreiding bleek van van ik al had en van wat in het artikel staat), maar blijkt ook met vrij grote zekerheid dat de Brabantse Vermaten geen enkele verwantschap hebben met de Zuidhollandse.
Dit betekent tevens dat twee mensen met dezelfde - vrij dun gezaaide - naam toch niet verbonden hoeven te zijn door enige verwantschap.

Het toont tevens aan dat het internet niet alleen een belangrijke bron kan zijn op het gebied van primaire (DTB-)gegevens, maar dat ook de ontsluiting van publicaties een belangrijk hulpmiddel voor de beginnende genealoog aan het worden is.
Naar meneer of mevrouw A.W. Bosters vanaf deze plek een opgestoken duim voor dit prima staaltje onderzoekswerk, waarop navolgers dankbaar mogen voortbouwen.

Open source-genealogie in optima forma!

dinsdag 14 september 2010

Eveneens in onderzoek

Deels vanwege de mogelijke familieverbanden in het voorgeslacht en deels omdat het me gewoonweg interesseert, onderzoek ik tevens een aantal met de naam Vermaat verwante namen. Dit zijn momenteel de volgende (alfabetische volgorde, aantallen geteld op 14 september 2010):
  1. Fermaat: 23 personen
  2. op de Maat: 12 personen
  3. van de Maat: 393 personen
  4. van der Maat: 1439 personen
  5. van der Maaten: 225 personen
  6. van der Maath: 217 personen
  7. van der Maet: 99 personen
  8. van der Maeten: 16 personen
  9. van der Maeth: 27 personen
  10. van der Mate: 12 personen
  11. van der Maten: 252 personen
  12. van der Mathe: 40 personen
  13. Vermaaten: 93 personen
  14. Vermaeten: 278 personen
  15. Vermaten: 106 personen
  16. Vermaten Koster: 4 personen
  17. Roodenburg Vermaat: 14 personen

vrijdag 10 september 2010

Vermaat is de naam

Vermaat is de naam
Dat wil zeggen, mijn naam is Vermaat. Die van u ook? Dat is interessant!

Waarom dit blog?
Sinds enige tijd ben ik bezig met de genealogie, de familiekunde. Hoewel ik inmiddels al tientallen voorouders en vele duizenden familieleden heb achterhaald, zijn ze dat nog lang niet allemaal. Volgens de Nederlandse Familienamenbank van het Meertens Instituut (http://www.meertens.knaw.nl/nfb/) waren er in 2007 precies 1423 personen met de achternaam Vermaat. Al deze mensen hebben voorouders en mogelijk blijken mogelijk al deze mensen te verbinden met 1 stamouder.

Wat zoek ik?
Ik zoek van iedereen die nu leeft met de achternaam Vermaat en zijn of haar directe voorouders (broers, zussen, nichtjes, neefjes, ooms, tantes, neven, nichten en groouders) de volgende gegevens:
* geboortedatum en -plaats
* huwelijksdatum en -plaats en geboortedatum en -plaats van de echtgeno(o)t(e)
* (eventueel) overlijdensdatum en -plaats

Wat krijg je ervoor terug?
Iedereen die mij (zoveel mogelijk) van de hierboven gegevens mailt, krijgt van mij een parenteel terug: een uitgewerkt overzicht van al je voorouders, zo ver ik die gegevens tenminste heb. Maar daarbij laat ik het niet. Mocht ik later informatie ontvangen die het mogelijk maakt om "jouw" tak te verbinden aan een van de grote familiestambomen, dan stuur ik je een bijgewerkt overzicht.
Uiteraard kun je deze gegevens ook in de vorm van een GEDCOM-export krijgen (dit is het standaard bestandsformaat dat door alle genealogische programma's wordt ondersteund).

Wat is de stand van zaken?
Per 10 september 2010 is de stand van zaken als volgt:
  1. Familie 1 (Schonauwen -1360) [van der Mathe - Vermaat] - 4146 personen. Dit is de hoofdtak van de afstammelingen Van der Mathe/Vermaat in deze genealogie.
  2. Familie 6 (Tienhoven - 1500) [Vermaeth - Vermaat] - 550 personen. Een tweede familie Vermaat, stammend uit Tienhoven en Ameide. Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat deze familie op enigerlei manier verbonden is met Familie 1. Gezien de geografische nabijheid van de wortels van beide families is zo'n verbinding echter niet uitgesloten.
  3. Familie 4 (Ooltgensplaat - 1700) [Vermaat] - 385 personen. Hoewel het vermoeden bestaat dat deze familie te verbinden moet zijn met de hoofdtak, is de "missing link" nog niet gevonden.
  4. Diverse kleine takken en losse gezinnen en personen - 2057 personen.
Ik heb momenteel 2988 personen met de naam Vermaat in mijn bestand.
    Stuur je gegevens, je vragen of opmerkingen naar vermaatisdenaam@gmail.com .

    10-9-2010,
    Peter J.R. Vermaat