zaterdag 18 december 2010

De kwestie Adriana Vermaat

Uit de diverse registers blijkt dat er in Middelburg in dezelfde periode, grofweg tussen 1825 en 1845, twee personen met de naam Adriana Vermaat kinderen op de wereld zetten.
De eerste Adriana is op 10-3-1803 te Steenbergen geboren als dochter van Johannes Baptist Vermaat en Elizabeth Vincent. Ze trouwt op 4-12-1823 met Louweris Cornelis van der Maas, bij wie ze 3 kinderen heeft (Pieter Anthonij van der Maas *13/08/1824, Margarietha Johanna Elisabeth van der Maas *plm. 1826 en Elizabeth Maria van der Maas *13/07/1830) en van wie ze op 8-6-1842 weer scheidt. Vervolgens trouwt ze op 29-9-1843 met Jan Leendert Visser, bij wie ze 1 kind heeft (Adrianus Visser *29/11/1843). Ze overlijdt op 1-2-1879.

Van de andere Adriana zijn noch de geboorte- noch de sterfdatum bekend. Wel wordt ze genoemd als moeder van 7 kinderen, van wie bij geen enkele de vader vermeld is:
Johannes Baptist *29/08/1827
Adriana Helena *20/05/1835
Johanna Adriana *31/07/1836
Jan Adriaan *10/04/1838
Levinus *06/02/1840
Leendert *14/03/1841
Elizabet *17/09/1842

Gaat het hier toch om dezelfde persoon? Wanneer dat het geval is, moeten in elk geval de geboorten van de 11 kinderen elkaar niet "in de weg zitten", wat het geval zou zijn wanneer een van de kinderen geboren zou zijn terwijl de moeder verondersteld wordt zwanger te zijn geweest van een volgend kind. Dit is bij geen enkel kind het geval, dus alle kinderen kunnen van dezelfde moeder zijn.
Tevens zouden vernoemingen van familieleden kunnen wijzen op een directe verwantschap. Bij de ongeëchte kinderen lijkt dit zowel bij Johannes Baptist Vermaat (genoemd naar Adriana’s vader) als bij Elizabet Vermaat (genoemd naar Adriana’s moeder) het geval.

Ik heb daarom het vermoeden dat het wel eens gewoon om dezelfde Adriana zou kunnen gaan. Misschien was ze een wildebras, had ze een beroerde echtgenoot of waren beide zaken aan de orde. In het bevolkingsregister van Middelburg wordt ze vermeld als “winkelierster”. Mogelijk een eufemisme?
Adriana’s buitenechtelijke zoon Jan Adriaan wordt later vermeld met het beroep leurder, haar buitenechtelijke dochter Adriana Helena belandt tweemaal in de gevangenis en leert daar vermoedelijk ook haar tweede echtgenoot kennen. Haar buitenechtelijke zoon Levinus erkent ze pas wanneer hij 20 jaar oud is. Wie weet heeft ze hem na zijn geboorte gewoon in haar kosthuis achtergelaten.

De sporen die Adriana in de registers heeft achtergelaten, lijken te wijzen op een leven dat zich enigszins aan de zelfkant van de samenleving heeft afgespeeld. Intrigerend is het wel. En tevens uitnodigend tot nader onderzoek

Gisteren ontving ik van Han Vermaat een interessante aanvulling, die te vinden is op http://www.archive.org/stream/degeneeskundige00mangoog/degeneeskundige00mangoog_djvu.tx
Het betreft een opgave van deelnemers aan een opleiding verloskunde aan de geneeskundige school Middelburg.

"17. ADRIANA VERMAAT. Geb. te Steenbergen 10 Maart 1803. Inges. Aug. 1833.
en
18. ADRIANA MARIA BOOGAARTS. Geb. te Steenbergen 7 Dec. 1805. Inges. Jan. 1834.
Beide deze jonge dames kwamen uit het dicht bij Tholen gelegen Noord-Brabantsche Steenbergen. Zij zijn, na verloop van een jaar op zijn hoogst, van de lijst geschrapt, omdat zij waren weggebleven zonder kennisgeving. Doodschuld bestond niet als men wegbleef!
Zij kenden eenvoudig de gewoonte niet en goedkoope briefkaarten kende men toen ook nog niet !
Hare namen als elders bevorderde verloskundigen heb ik niet gevonden."

Blijkbaar heeft Adriana na de geboorte van haar vierde kind geprobeerd een zelfstandig bestaan op te bouwen, maar heeft ze de regelmaat van het onderwijs niet kunnen of willen volhouden. Mogelijk bood de opleiding te weinig aanvulling op wat ze als ervaringsdeskundige al wist. En zeker mag niet worden uitgesloten dat ze inmiddels (buitenechtelijk) zwanger was van dochter Adriana Helena, iets wat waarschijnlijk ook op een opleiding tot vroedvrouw geen pas gaf.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten