Pieter [Maartensz] Vermaat - troostzoeker op zee?

Al geruime tijd stonden er in mijn lijstje Losse Vermaat-en uit de 18e eeuw twee Pieters.
De ene Pieter Vermaat uit Rotterdam die op 23 januari 1718 met het schip Berbices uitvoer naar de Oost en daar op 28 november 1722 overleed, aldus de archieven van de VOC.
De andere Pieter ging op 12 januari 1710 in Rotterdam in ondertrouw met Anna Jans Verrel uit Maeslandsluys oftewel Maassluis.

Beide Pieters kon ik lange tijd niet plaatsen. Ze zouden rond 1690 geboren moeten zijn, in of in de buurt van Rotterdam, maar vanwege het ontbreken van een patroniem kon ik geen kandidaat met zekerheid opvoeren.
Onlangs besloot ik eerst in de Trouwregisters van Maassluis te onderzoeken of het hier wel om een echte Vermaat en niet om een lees- of tikfout ging. Dat zou immers niet de eerste keer zijn. Maar in dit geval dus niet. Voor iedereen duidelijk leesbaar vond ik een echte Pieter Vermaat.

Ondertrouw Pieter Vermaat x Anna Jans Verrel op 12 januari 1710 in Maassluis

Bij de inschrijving stond echter een toevoeging die mijn aandacht trok: "NB. Deese gebooden tot nader ordre niet af te roepen".
Blijkbaar was er een beletsel opgetreden of wilde iemand ergens een stokje voor steken. Maar waarom dan?

In het impostregister wordt het huwelijksvoornemen van Pieter en Anna al op 3 januari 1710 ingeschreven: "den 3 januarij pieter &maat bruijdegom en anna jans verrel bruijd  ,, - ,, - ,,". Er wordt geen impost geheven, wat er op wijst dat noch Pieter noch Anna enig vermogen bezat. Ook hier echter een interessant aspect: beiden ondertekenen hun inschrijving, wat er op wijst dat beiden schrijven hebben geleerd en dus van redelijke komaf moeten zijn.

Ondertrouw Pieter Vermaat x Anna Jans Verrel - impost op 3 januari 1710 in Maassluis

Tenslotte ging ik op zoek in de Trouwboeken van Rotterdam om te kijken of de informatie die de Digitale Stamboom geeft compleet is overgenomen: "Pieter Vermaat, jongeman, van Rotterdam, wonend: Mosseltrap met Anna Jans Verrel, jongedochter, wonend: Maeslandsluys".

Ondertrouw Pieter Vermaat x Anna Jans Verrel op 12 januari 1710 in Rotterdam

Dit bleek het geval te zijn, hier geen nieuwe inzichten. Wel ontstond bij mij het vermoeden dat Pieter mogelijk met opzet zijn patroniem "vergat" te vermelden. Ook rond die tijd waren er diverse Vermaat-en in de omgeving van Rotterdam woonachtig, terwijl de naam Verrel veel minder vaak voorkomt. Als Anna de naam van haar vader al vermeldt, waarom Pieter dan niet?

Ik had al een Pieter Vermaat die naar zee gegaan was en van wie na 1717 niets meer bij de VOC Opvarenden te vinden was, namelijk Pieter Maartensz Vermaat, op 8 april 1685 gedoopt in Maassluis als zoon van Maarten Pietersz Vermaat en Stijntje Alderts Briel. 
Hij was van december 1704 tot 1709 en van april 1710 tot 1717 in dienst van de VOC, eerst als bootsgezel en later als kwartiermeester. Niet alleen past zijn laatste reis met de Berbices in dit plaatje, er is ook precies voldoende tijd om in ondertrouw te gaan in 1710.

Wat kan er gebeurd zijn? Komt Pieter na vijf jaar op zee terug met voldoende geld op zak om - ondanks de tegenstand die dat zal oproepen - zijn jeugdliefde Anna te trouwen en probeert hij door het "vergeten" van zijn patroniem en het sjoemelen met zijn geboortestad (Rotterdam in plaats van Maassluis, mogelijk kon hij zelfs zeggen dat hij "van Rotterdam" was omdat hij er wel woonde ten tijde van de inschrijving) te voorkomen dat men meteen doorheeft wie hij is?

Gezien de inschrijving in Maassluis heeft er toch iemand onraad geroken en werden de drie afkondigingen, nodig voor het officieel kunnen sluiten van een "huwelijk zonder stuiting", opgeschort.
Gezien het ontbreken van een huwelijksdatum, zowel bij de inschrijving in Maassluis als die van Rotterdam, moeten we aannemen dat het huwelijk niet is doorgegaan. In april 1710 gaat Pieter weer naar zee.

Uiteindelijk overlijdt Pieter (evenals zijn vader trouwens) in het jaar 1722, ver weg van huis.
Van Anna ontbreekt verder ieder spoor.